Servis u tenisu

Servis (ili serva) u tenisu je udarac kojim se započinje poen. Igrač započinje servis bacanjem loptice u zrak i udaranjem iste (obično udarac nastaje kada loptica dostigne najvišu tačku pri bacanju) tako da nakon udara padne u suprotno servis polje tako da ne smije dirati mrežu. Loptica smije dirati mrežu samo kada je vraćena, i to tako da mora pasti u polje protivnika. Igrači obično serviraju preko glave, ali i udarac loptice dok je ispod nivoa glave (lukave serve, iz ruke)je, iako rijedak, dozvoljen.

Za početnike, servis predstavlja tećak udarac, ali kada se savlada predstavlja znatnu prednost.Uspješni igrači mogu servirati na više načina, i često je koriste kao ofanzivno sredstvo kojim pokusavaju steći prednost u poenu, ili da ga potpuno osvoje. Upravo zbog toga, od profesionalnih igrača se očekuje da osvoje većinu svojih servis gemova, a osvajanje protivničkog servisa (break) igra važnu ulogu u osvajanju meča.

Dozvoljene serve

Dozvoljen servis udarac je onda kada loptica padne u suprotno - dijagonalno (unakrsno) servisno polje. Ukoliko loptica padne van ovog polja, onda se radi o servis grešci (fault). Ukoliko se ovo ponovi dvaput uzastopno onda se radi o duploj greški (double fault) i servis se dodjeljuje protivniku.

Prijestup nastupa kada stopalo servisera dodje u nedozvoljen položaj dok izvodi servis udarac. Stopalo igrača koji servira ne smije dirati osnovnu liniju, niti centralnu liniju, sve dok ne udari lopticu pri servisu. Takodjer, od servisera se očekuje da ostane na približno istom mjestu dok izvodi početni udarac, tako da se spriječi da protivnik bude u nedoumici odakle će se izvesti servis udarac. Trčanje ili hodanje pri servisu nije dozvoljeno.

Ukoliko serviser baci lopticu u zrak, i pokuša da je udari ali je pri tome promaši, onda je to prekršaj (fault). Ipak, ukoliko je serviser nezadovoljan sa izbačajem loptice, on može da je pusti da padne, ili je može uhvatiti (rukom ili reketom) koliko god puta hoće, bez da načini grešku.

Servis se naziva let, kada loptica pri servisu zakači vrh mreže, ali sleti u ispravno servisno polje protivnika. Servis se ponavlja bez dodjeljivanja servisne greške. Loptica koja zakači vrh mreže i sleti izvan suprotnog servisnog polja protivnika se smatra servisnom greškom.

Prvi i drugi servis

Pravila ne razdvajaju prvi i drugi servis. Ipak, taktike koje se koriste pri serviranju se razlikuju. Prvi servis se obično udara maksimalnom snagom, krajnjim umjećem, kada je moguća i greška igrača zbog nastojanja da se osvoji poen odmah nakon servisa, ili već nakon sljedećeg udarca dovodjenjem protivnika u podredjeni položaj. Drugi servis je obično konzervativniji, kako bi se izbjegla dupla servisna pogreška, i obično se udara sa manje snage ili tako da putanja loptice bude više zakrivljena.

Tipovi servisa

Postoji pet uobičajenih tipova servisa koji se koriste: ravna/topovsko zrno ( eng. flatt/cannonall) serva, slice serva, topspin, topspin-slice serva, i američka zavrnuta/Twist serva. Dodatno, postoje i neki rijetko korišteni načini serviranja, kao što su podmukle serve sa underspinom (spin odozdo), i servisi sa sa obrnutim sliceom. (Slice - "rezati" lopticu reketom). Najpoznatije ove netipične serve su izveli Michael Chang i Martina Hingis, oboje na Franch Openu.

Termin "kik serva" je ambiciozan. Mnogi to koriste kao termin za "twist servu". Ali većinom se ovaj termin koristi za opisivanje serve sa mnogo topspina, tj. za servu sa topspinom, i twist servu.

Svaki tip servisa ima svoje taktičke prednosti.

Flat i slice serva se često koriste kao prve serve. jer su one najpogodnije za postizanje as udarca, ili primoravanje protivnika na pogrešku, mada i za servisera one ostavljaju malo prostora za greške. Druga serva uobičajno ima topspin, sto smanjuje vjerovatnoću da loptica udari mrežu ili padne van predvidjenog polja.

Najbrža ikad zabilježena serva je od Andy Roddicka sa 249.5 km/h.

U ženskom tenisu, najbrže serve su zabilježile Brenda Schultz-McCarthy i Venus Williams sa 209 km/h.

Flat serva

Flat serva ( nekada poznata kao topovsko đule) je udarac sa Istočnim (Eastern) ili Kontinentalnim (Continental) gripom, i sa putanjom udarca direktno na lopticu, tako da se loptica ne rotira i pri kretanju siječe vazduh vrlo brzo. Profesionalni igrači muškog tenisa udaraju lopticu ovom servom tako da ona dostiže i do 200 km/h, i nekolicina ženskih teniserki (sestre Williams) takodjer izvode ovako brze udarce.

Loptica pri ovoj servi mora proci blizu mreže, tako da njena ne ostavlja puno prostora za greške. Zbog toga, pri ovoj servi loptica pada na centar igrališta, prelazeći mrežu tamo gdje je najniža, i obično se izvode kao prve serve kada igrač može priuštiti rizik pri serviranju.

Topspin serva

Topspin serva je udarac pri kojem se loptici daje spin prema naprijed, tako što se zadnji dio loptice pri udarcu reketom "očeše" prema gore. Kao i kod svih spin serva, loptica putuje sporije nego pri flat servi. Topspin na loptici omogućuje da loptica zaroni prema dole, što dozvoljava da se loptica uputi visoko preko mreže i da opet padne u polje. U fizici se ovaj efekat naziva Magnusov efekat. Zbog toga je topspin serva relativno sigurna i često se koristi kao druga. Topspin servu ne bi trebalo udarati slabije nego flat servu, već jače ili jednakom snagom, kako bi se proizveo potreban spin.

Topspin takodjer rezultira da loptica odskače visoko. Mnogi primači servi dobro izlaze na kraj sa lopticama koje visoko odskaču, ali sa forhend strane, ne i na bekhand stranu. Stoga, ove serve kada se ciljaju na bekhand stranu protivnika mogu biti dobro oružje u taktici serva - volej, čak i na prvom servisu.

Topspin servu je teže savladati od flat serve i topspin - slice serve, jer je tačka kontakta loptice i reketa direktno iznad galve servisera, ili čak malo iza nje, što zahtjeva složene pokrete tijela. Koristi se Continental grip, ili Eastern Backhand grip (sa forhend stranom reketa).

Slice serva

Slice serva se udara sa bočnim spinom (sidespin), koji se loptici saopštava tako što se pozadina loptice "očeše" udesno pri kontaktu (ljevoruki igrači lopticu će da udare nalijevo). Obično se izvodi sa Continental ili Easern Backhand gripom.

Bočni spin ove serve rezultuje da loptica pri letu skreće ulijevo, a pri odksoku loptica se zanosi, sto izaziva dodatno skretanje ulijevo nakon odskoka. Dobra slice serva može izazvati tako veliko skretanje da igrač koji prima servis mora izaći van bočne linije i do 3 metra da bi odigrao udarac.

Pri ovom servisu, serviser lopticu izbacuje uvis, i lagano prema desno u odnosu na svoju glavu, a zatim je udara kada loptica bude u položaju na 2 sata, ili na 3 sata u odnosu na servisera.

Pošto slice serva ima malo topspina, ili ga nema uopšte, onda loptica ne može prelaziti mrežu visoko iznad, tako da ostaje malo prostora za grešku. Zbog toga se ova serva češće koristi kao prva serva. Može se koristiti za postizanje asa, ili izbacivanje igrača koji prima servis van terena tako da ostaje otvoren teren, ili dovodjenje primača u tešku poziciju gadjanjem tako da loptica nakon sto skrene dodje u tijelo protivnika.

Topspin slice serva

Ova serva se izvodi sa oba spina, bočnim (side) i gornjim (top) spinom, tako da se zadnji dio loptice "očeše" rektom istovremeno prema gore, i na desno, pod uglom od oko 45 stepeni. Početnici obično serviraju na ovaj način, ali obično ne uspiju dobiti velik spin.

Ova mješavina topspina i bočnog spina izaziva da loptica skreće prema dole i nalijevo pri letu, odskačući visoko i nastavljajući da skreće lijevo nakon odskoka.

Zbog topspina, loptica može preći preko mreže više nego je to slučaj kod slice serve ili flat serve, ostavljajući manje šanse za pogrešku.

Kick serva / (američka) twist serva

Twist serva, u početku poznata kao američka twist serva, je posebna vrsta topspin - slice serve koja se ponaša drukčije pri odskoku, jer nosi više topspina nego sidespina. Umjesto zanošenja i nastavljanja skretanja ulijevo (gledano iz prespektive servisera) nakon odskoka kao što je to slučaj u svih slice serva, loptica grabi prema naprijed, ravno na bekhend igrača koji prima servis (ukoliko je desnjak). Kao i sve spin serve, loptica moze preci visoko preko mreze ostavljajući manju vjerovatnoću za pogrešku. Ovo, zajedno sa nezgrapnim odskokom, ovu servu čini popularnim izborom za drugi servis.

Da bi se proizveo potreban odnos topspina prema sidespinu, loptica mora imati uvrnutu osu rotacije, tako da se loptica rotira izvan svoje putanje (gledano odozgo, osa rotacije loptice se lagano okreće suprotno okretanju kazaljke časovnika). Loptica se izbacuje iza i ulijevo od glave servisera. Koristeći Continental, ili češće Eastern Backhand grip, igrač skoro uvijek pravi zamah reketom tako da udari lopticu u jednoj od dvije pozicije: udarac od 7 sati prema 1 sat, ili češće od 8 prema 2 sata. Udaranje loptice sa različitim uglovima i brzinama zavisi od cilja gdje se želi da loptica padne i kako da odskoči u protivničkom polju, što smanjuje predvidljivost putanje za primača serve, a povećava šanse za osvajanje poena servisera.

U nekim krajevima, američka twist serva je poznata i kao obrnuta side spin serva.

e

Ostali tipovi servisa

Obrnuta (Reverse) Slice serva,

Reverse Twist serva,

Reverse Topspin - Slice serva.

Terminologija:

As (eng. ace) - ispravan servis kod kojeg protivnik ne uspije dotaći lopticu.

Break - gubitak servis gema servera.

Break point (brejk lopta) - jedan poen od osvajanja brejka.

Double fault (dupla servis greška) - pogrešan drugi servis.

Fault (servis greška) - neuspio servis udarac koji ne započinje poen, jer loptica nije sletjela u predvidjeno protivničko polje)

Hold - server osvaja gem.

Let - kada loptica zakači mrežicu nakon serve, ali padne u ispravno protivničko polje. Servis se tada ponavlja.

Service Winner - servis koji protivnik uspije dotaći, ali ne uspije vratiti.

Igrači sa odličnom prvom servom:

Boris Becker

Stefan Edberg

Goran Ivanišević (drži rekord po najvećem broju asova u jednoj sezoni

Roger Federer

Pete Sampras

Andy Roddick (drži rekord po najbržoj servi)

Ivo Karlovic (najviše asova u jednom meču

Juan Martin del Potro

Ivan Ljubicic

John Isner

Serena Williams

Venus Williams (najbrži servis na ženskom turniru)

Maria Sharapova

Sam Stosur